طب فیزیکی و توانبخشی شامل سه بخش مهم است:
۱- طب فیزیکی:
در این روش به تشخیص و درمان غیر جراحی اختلالات مربوط به فیزیک بدن پرداخته می‌شود: مثل تشخیص علت و درمان دردهاى ستون فقرات گردن و کمر، مشکلات مفاصل محیطى از قبیل زانوها، شانه، لگن، آرنج و مچ دست.
متخصصین این رشته علاوه بر استفاده از روش‌های متداول دارویی از درمانهای غیر دارویی نظیر ورزش درمانی، ورزش در آب، جریان‌های الکتریکی، ماساژ و … در درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند.
درصد قابل توجهى از بیمارى هاى عضلانى و استخوانى می‌تواند در اثر مشکلات بیومکانیکال ناشی از افزایش قوس کمر و آسیب دیسک‌های کمری و فشار بر روی ریشه‌های عصبی و یا فشار بر روى مفاصل محیطى باشد و در کل درصد کمی از آنها به جراحی نیازمند است و عمدتاً با روش‌های غیر جراحی می‌توان موارد را کنترل و مداوا نمود.
2- طب توانبخشی:
یکی دیگر از محدوده‌های کاری این رشته توانبخشی بوده و به معنی بهبود و حفظ حداکثر عملکرد جسمی، روحی و اجتماعی فرد است.
در این قسمت افراد دچار ناتوانی‌های اکتسابی مانند سکته‌های مغزی و قلبی، بیماران ضایعه نخاعی و بیماران مبتلا به ناتوانی‌های مادرزادی (فلج مغزی) مورد ارزیابی قرار گرفته و تلاش در جهت بهبود عملکرد و کیفیت زندگی فرد صورت می‌گیرد. بازتوانی ضایعات ناشی از آسیب‌های ورزشی و شغلی نیز در این قسمت انجام می پذیرد
3- طب الکترودیاگنوزیس:
در این قسمت که شامل تستهای تشخیصی مثل نوار عصب و عضله است با بررسی عضلات و اعصاب درگیر به تشخیص بیماری‌ها کمک می‌کند.
مشکلاتى از قبیل گیر افتادگى هاى عصب هاى محیطى، قطع اعصاب و شبکه‌های عصبی، ضعیف شدن عصب هاى محیطى در اثر بیمارى هاى شایعى مثل قند خون، مشکلات تیروئید و یا نوروپاتى هاى ارثى و اکتسابى و بیماریهای دیسک کمری و گردنى را مى توان به خوبى و با دقت توسط این تست تشخیص داد.
پزشک پس از اخذ شرح حال و معاینه کامل با انجام تست نوار عصب و عضله که حساس‌ترین و دقیق‌ترین روش تشخیص این بیماری است برنامه درمانی خود را شروع می‌کند.
تاريخچه
در سال ۱۹۲۰ پزشکانی که فیزیوتراپی نیز بکار می‌بردند انجمن جداگانه‌ای تشکیل دادند و سپس با تلاش این افراد انجمن طب فیزیکی تشکیل شد. در حال حاضر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی آمریکا، انجمن فیزیاتریستهای آکادمیک و بورد طب فیزیکی و توانبخشی آمریکا وارث هفتادسال تلاش متخصصین این رشته‌اند.
آموزش رسمی طب فیزیکی در سال ۱۹۲۶ توسط دکتر کولتر Dr. John Stanley Coulter در دانشگاه Northwestern آغاز شد. دکتر کولتر برای دو دهه پیشگام آموزش طب فیزیکی و توانبخشی بود. دوره‌های اولیه برای پزشکان در حال طبابت برگزار می‌شد که ابتدا سه تا شش ماه بود و سپس به یکسال رسید. دهه ۱۹۳۰ شاهد توسعه بیشتر طب فیزیکی بود و دکتر فرانک کروزن در سال ۱۹۳۶ دوره تخصصی سه ساله این رشته را در مایو کلینیک بنیاد نهاد. در ۱۹۳۸ دکتر کولتر و کروزن آکادمی طب فیزیکی را بنیاد نهادند. دکتر کروزن نام «فیزیاتریست» را بر روی متخصصین این رشته نهاد و اولین کتاب طب فیزیکی را در سال ۱۹۴۱ نوشت. دکتر کروزن بعنوان پدر طب فیزیکی معرفی می‌شود.
تا جنگ جهانی دوم جامعه توجه زیادی به مشائل افراد معلول نداشت. در این سالها تعداد زیاد معلولین ناشی از جنگ و همچنین اپیدمی فلج اطفال که باعث هراس عمومی شد توجه به طب توانبخشی را به خود جلب نمود. توانبخشی رئیس جمهور آمریکا، روزولت، و اثرات آن در بازگشت به کار توجه به این مسئله را بیشتر نمود. ۵۸۰۰۰ بیمار مبتلا به فلج اطفال باعث احساس نیاز شدید به فیزیاتریستها شد تا با احاطه بر مسائل درمانی در کنار توانبخشی و توجه به عملکرد فرد، به درمان همه‌جانبه این بیماران بپردازند و به بازگشت این افراد به عنوان عضو مؤثر جامعه کمک نمایند.
از سوی دیگر پزشک متخصص داخلی بنام دکتر راسک Howard A. Rusk, MD به ناتوانی سربازان بدنبال بستری طولانی مدت در طی جنگ جهانی دوم توجه نمود. بسیاری از سربازان پس از دوران نقاهت قادر به بازگشت به خدمت نبودند. او به سختی موافقت مسئولین برای ارائه یک برنامه توانبخشی را به گروهی از بیماران در دوره نقاهت ارائه کرد و نتایج را با گروهی که دوره نقاهت خود را بدون توانبخشی می‌گذراندند مقایسه نمود. نتایج بقدری خوب بود که در مدت کوتاهی ارتش تمام مراکز خود را به مراکز طب توانبخشی مجهز نمود. همچنین این روش را به مراکز درمانی جامعه معرفی کرد. بعد از جنگ دکتر راسک محل کار خود در میسوری را ترک کرد و برای سی سال در نیویورک به کار مشغول شد و انستیتو طب توانبخشی در نیویورک را بنیاد نهاد. با جذب بودجه برای توسعه طب توانبخشی در سرتاسر دنیا، توانست صدها متخصص طب توانبخشی را در کشورهای مختلف دنیا تربیت نماید. دکتر راسک توانبخشی تهاجمی را معرفی نمود که در حال حاضر به طور وسیعی بکار می‌رود. او بر این نکته تکیه داشت که بیماران نباید در دوره نقاهت غیر فعال بمانند. دکتر راسک بعنوان پدر طب توانبخشی معرفی می‌گردد.
پس از جنگ جهانی دوم سازمان سربازان سابق The Veterans Administration با توجه به تجارب فراوان خود در برخورد با سربازان دچار معلولیت دوره نوین طب فیزیکی و توانبخشی را بنیاد نهاد و درحال حاضر این رشته در تمام ۱۷۱ مرکز آن تدریس می‌شود. در سال ۱۹۴۷ بورد تخصصی طب فیزیکی تصویب شد و دوسال بعد با نظر دکتر راسک، طب توانبخشی نیز به آن افزوده شد. در ۱۹۵۰ خانم سواتزر که برای بهبود کیفیت زندگی افراد دچار ناتوانی و معلولیت فعالیت می‌نمود تحت تأثیر نتایج توانبخشی بیماران تحت نظر متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی قرار گرفت و تلاشهای او باعث جذب بودجه فراوانی جهت آموزش متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی شد و مراکز متعدد تحقیقات توانبخشی در آمریکا گشایش یافت.
در دهه ۱۹۵۰ الکترومیوگرافی نیز در کنار طب فیزیکی و توانبخشی قرار گرفت تا به تشخیص بیماریهای نروماسکولار که عمده کار فیزیاتری را تشکیل می‌دهد کمک نماید. از نظر درمانی با آشنا شدن جامعه با طب فیزیکی و توانبخشی مراکز متعددی در سرتاسر آمریکا شروع به کار نمود و از دهه ۱۹۶۰ تحقیقات طب توانبخشی در مرکز توجه قرار گرفت و با گسترش دانش بتدریج فلوشیپهای متعددی دراین رشته تشکیل شد که شامل طب ورزش، آسیب مغزی، توانبخشی قلبی، بیماریهای نوروماسکولار، نوروفیزیولوژی بالینی، الکترومیوگرافی، آسیب نخاع، سکته مغزی، تحقیقات توانبخشی، توانبخشی بیماریهای اعصاب، طب درد، طب توانبخشی اطفال، درمانهای تهاجمی و ستون فقرات است. تاکنون رشته‌های فوق تخصصی طب آسیب نخاع(۱۹۹۵)، درمان درد(۱۹۹۸)، طب توانبخشی اطفال(۱۹۹۹) مورد تأئید قرار گرفته‌اند.
با افزایش سن جامعه و درمان بیماران مزمن در کنار کنترل بیماریهای عفونی توجه به طب فیزیکی و توانبخشی به طور روزافزونی در حال گسترش است تا در کنار درمان بیماری به کیفیت زندگی نیز توجه کافی شود.
منبع: ویکی پدیا